بررسی ارتباط بین شرایط ارگونومیکی و بهره­وری کتابداران شاغل درکتابخانه­های
دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز آموزشی تحقیقاتی وابسته در سال 1393
بهرام کوهنورد[1]، حمیده میهن پور[2]، ابوالفضل برخورداری[3]، عاطفه روشنایی[4]، سمیه پروین[5]^*
 
چکیده

مقدمه: هدف از انجام این مطالعه شناخت شرایط ارگونومیک در کتابداران کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز آموزشی و تحقیقاتی وابسته و رابطه آن با بهره­وری است. روش بررسی: مطالعه حاضر به روش توصیفی مقطعی انجام شد. جامعه آماری در این پژوهش کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته بودند و از روش سرشماری استفاده شد. ابزار تحقیق شامل دو بخش بود؛ به منظور تعیین میزان بهره­وری از پرسشنامه 26 سوالی هرسی و گلداسمیت و جهت بررسی شرایط ارگونومی از سیاهه بازبینی استانداردها و اصول ارگونومی در محیط کتابخانه استفاده شد. یافته ها: میانگین نمره کل بهره­وری و شرایط ارگونومیک به ترتیب برابر با 02/19 و 2/22 بود. ابعاد شرایط ارگونومیک نشان داد که بعد فضای کاری با بیشترین میانگین (56/5) و بعد عوامل ایمنی با کمترین میانگین (94/0) همراه هستند. ارتباط معنی­داری بین متوسط نمره بعد انگیزش بهره روی و بعد فضای کاری شرایط ارگونومیک بر حسب برنامه کاری (پاره وقت، تمام وقت) دیده شد (05/0P <). نتیجه گیری: با توجه به یافته­های به دست آمده و نظر به اینکه کتابخانه­های دانشگاهی به عنوان مراکز اطلاع­رسانی در اعتلا، رشد و توسعه جوامع علمی دارای نقش بسیار تعیین کننده­ای هستند، پیشنهاد می­شود مسئولان، مدیران و به­ویژه کتابداران به رعایت اصول ارگونومی در محیط کتابخانه­ها توجه ویژه­ای مبذول دارند تا به تبع آن بهره­وری این افراد نیز افزایش یابد.   کلیدواژه ها: ارگونومی، بهره­وری، کتابدار، کتابخانه

مقاله پژوهشی تاریخ دریافت: 25/11/1395 تاریخ پذیرش: 28/01/1396   ارجاع: کوهنورد بهرام، میهن پور حمیده، برخورداری ابوالفضل، روشنایی عاطفه، پروین سمیه. بررسی ارتباط بین شرایط ارگونومیکی و بهره­وری کتابداران شاغل درکتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز آموزشی تحقیقاتی وابسته در سال 1393. بهداشت کار و ارتقای سلامت 1396;1(1):71-62.

 

یکی از اهداف اصلی هر سازمانی، دستیابی به بهره­وری است. بهره­وری عبارت است از به دست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره­گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، زمان، مکان و ... به منظور ارتقاء رفاه جامعه بهره­وری در سطح کارکنان و سازمان است و دارای منابع و فوایدی از جمله: صرفه­جویی در هزینه­ها، ارتقای شغلی کارکنان، ایجاد محیط کاری جذاب، آموزش عمومی کارکنان امنیت شغلی کارکنان، افزایش حقوق، رفاه و انگیزه کاری می­باشد (1-2). براساس تحقیقات و اعتقاد صاحب نظران؛ زمانی می­توان انتظار بهره­وری در عوامل تولید را داشت که در ابتدا عوامل مؤثر بر بهره­وری نیروی انسانی شناخته شده باشند. زیرا، چنین فرایندی مزایا و فواید بسیاری برای سازمان دارد. به عبارت دیگر، سازمان­ها باید عوامل مؤثر یا تسریع در بهبود بهره­وری را شناسایی نموده و با برنامه­ریزی و تصمیم­گیری مناسب آ­ها را با اهداف سازمانی همسو سازند. در همین رابطه، صاحب نظران، عوامل مختلفی بر بهره وری نیروی انسانی مؤثر دانسته اند (3).
مهمترین عامل در بهبود بهره­وری در هر سازمانی و در هر کشوری، نیروی انسانی می­باشد. به طوری که این عامل، به یک عنصر مهم و اساسی در تبیین تفاوت­های موجود در بهره­وری و رشد آن در کشورهای مختلف شده است. سازمان­هایی که موفقیت های چشمگیری داشته اند و کشورهایی که در زمره کشورهای پیشرفته قرار گرفته اند، توجه به این موضوع را سرلوحه کارهای خود قرار داده اند (4- 5). بطور کلی عوامل موثر بر بهره­وری عبارتند از: انگیزش، آموزش، مشارکت در تصمیمات، مهارت، شناخت شغل و شرایط محیطی. در بین این عوامل شرایط ارگونومیگی محیط کار که برخواسته از شرایط محیطی است پارامتر مهمی می­باشد (6). بسیاری از شواهد به ویژه در کشورهای در حال رشد صنعتی نشان داده است که فقدان تناسب میان تکنولوژی و استفاده کنندگان در محیطی که تکنولوژی در آن به کار گرفته می شود نتایج منفی از قبیل پایین بودن سطح کیفیت تولید بالا بودن میزان جراحات و حوادث ناشی از کار را سبب شده است (7).
کار و انسان دو جز اصلی و تفکیک ناپذیر هستی می باشند که باید به گونه ای متناسب با یکدیگر برنامه ریزی شوند ، نبود همخوانی و تناسب میان توانمندی­های انسان و نوع کاری که او انجام می دهد با مسئولیتی که بر عهده وی نهاده می شود، سبب بروز مسائل و مشکلات بسیاری می شود که از آن جمله می­توان به رخداد حوادث و بیماری­های ناشی از کار ، ناراحتی­های عضلانی اسکلتی و پایین بودن بهره­وری نیروی کار اشاره کرد. گستره مسائل و مشکلات در محیط­های کار محدود به آسیب­های اسکلتی عضلانی نمی شود بلکه افت بهره­وری و کارایی، افزایش خطاها، خستگی، عدم آسایش و استرس­های محیطی نیز از جمله این مشکلات می­باشد (8). بسیار از این گونه مشکلات در محیط کار توسط شیوه­های ارگونومیکی از میان برداشته می­شود. علم ارگونومی سعی دارد با محدود کردن تنش­های عصبی در محیط کار و ایجاد یک فضای کاری مناسب محیطی برای کارمندان فراهم سازد تا بتوانند در آن محیط بدون استرس، تنش و خستگی زیاد به فعالیت بپردازند. تدابیر ارگونومی و اجرای عملیات طبق اصول ارگونومیکی و توجه به تعامل سه جانبه انسان، سازمان و تکنولوژی همواره می تواند ضامن اصلی ایمنی و کارایی در سازمان­ها باشد که عمدتا منجر به ازیاد بهره­وری می شود (9).
بر اساس بر آورد سازمان بین المللی کار (ILO)، در کشورهای در حال توسعه به طور متوسط000/ 60 نفر (در هر 15 ثانیه یک نفر) در اثر حوادث و بیماری­های شغلی جان می بازند. از اینرو کشورهای صنعتی نظیر کشورهای اروپایی و ایالات متحده امریکا در به کارگیری اصول ارگونومیکی به طورجدی پرداخته­اند و طراحان با سنجش تکنولوژی­های جدید به بهینه سازی محیط کار و کاهش آسیب­های جسمی می‌پردازند؛ اما در کشورهای در حال توسعه نظیر کشور ما دانش ارگونومی تنها به صورت آموزش گاه به گاه به افراد در برخی محیط­های کاری بسنده می­شود. در چند دهه اخیر پژوهش­هایی در زمینه ارگونومی در مشاغل مختلف صورت گرفته است (10). کتابخانه­ها نیز از جمله این مراکزی هستند که اخیرا پژوهشگران اهمیت و ضرورت رعایت اصول ارگونومیک در آنها را بیشتر مورد توجه قرار داده­اند (11-12). درکتابخانه­ها نیز کتابداران به دلیل نشستن­های متوالی و جا به جا کردن کتاب­های سنگین در طی زمان به ناراحتی­هایی در نواحی مختلف بدن از جمله درد در ناحیه کمر، گردن، مچ دست، سیستم بینایی و حساسیت­های پوستی دچار می­شوند که منجر به کاهش بهره­وری، کاهش ظرفیت کار، افزایش حوادث ناشی از کار و تقبل هزینه­های بالایی به دلیل غیبت از کار می­گردد. از یک طرف گزارش­ها نشان می­دهند که شاخص بهره­وری نیروی انسانی در ایران در مقایسه با کشورهای منطقه و نیز شرق آسیا بسیار پایین است (14-13). در مقایسه با کشورهای عضو سازمان بهره­وری آسیایی، متوسط رشد شاخص بهره­وری نیروی انسانی طی دوره­ی زمانی 2000 تا 2006 برابر 03/2 درصد بوده است که جایگاه ایران را در میان 14 کشور عضو، با رتبه­ی نهم نشان می­دهد (15).
 از طرفی دیگر با توجه به اهمیت این موضوع و تاثیری که شرایط ارگونومیکی در محیط کار بر روی بهره­وری نیروی انسانی دارد، بر خود لازم دانستیم جهت تعیین دقیق همبستگی شرایط ارگونومیکی در کتابخانه­ها که یکی از مهمترین مراکز ارتقای سطح علمی در دانشگاه­ها محسوب می شود، با عملکرد شغلی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته دست به تحقیق و بررسی بزنیم.
روش بررسی
این مطالعه به روش توصیفی مقطعی (Cross sectional) انجام شد. جامعه آماری در این پژوهش کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه-های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته بوده و از آنجا که در این پژوهش کل جامعه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند، از روش سرشماری استفاده شد و تعداد نمونه 38 نفر برآورد شد.
ابزار تحقیق شامل دو پرسشنامه به شرح زیر بود: به منظور تعیین میزان بهره­وری از مقیاس 26 سوالی هرسی و گلداسمیت استفاده شد. بر این اساس متغیرهای مربوط به عملکرد اثربخش افراد، به صورت مدل "ACHIEVE" تعریف می­شود و هفت متغیر شامل؛ توانایی، وضوح، کمک، انگیزه، ارزیابی، اعتبار و محیط را مورد بررسی قرار می­دهد. نمره گذاری این مقیاس بر اساس مقیاس پنج گزینه­ای لیکرت می­باشد. روایی و پایایی این مقیاس توسط نصیری پور و همکاران بررسی شد که ضریب آلفای کرونباخ 81/0 به دست آمد (16). به منظور بررسی شرایط ارگونومی از سیاهه بازبینی استانداردها و اصول ارگونومی در محیط کتابخانه که توسط رضایی آدریانی در سال 1389 (13) ساخته شده است، در بین تمام کتابداران مزبور در کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و بیمارستان­های آموزشی وابسته جهت ارزیابی جهت ارزیابی موارد ذیل استفاده گردید:
وضعیت بدنی در حالت ایستاده، نشسته، حمل و جابجایی منابع و قفسه گذاری و مرتب کردن آنها؛
فضای کاری؛
تجهیزات: صندلی، میز کار، تکیه گاه­ها (ساعد، مچ و پاها)، نگهدارنده اوراق، صفحه نمایشگر، صفحه کلید، موشواره، چرخ حمل کتاب، فرازه ها، چهارپایه و سایر ابزارها و تجهیزاتی که در کتابخانه مورد استفاده قرارمی گیرند؛
شرایط محیطی: نور، رنگ، علائم راهنما، صدا، دما، رطوبت و جریان هوا؛ عوامل بهداشتی؛ عوامل ایمنی؛ تسهیلات رفاهی.
در این پژوهش پایایی سیاهه بازبینی مورد بررسی قرار گرفت و با آلفای کرونباخ 71/0 مورد تأیید قرار گرفت. در سیاهه مذکور برای نمره­گذاری از مقیاس ده درجه ای لیکرت جهت بررسی میزان مطلوبیت شرایط ارگونومیک بهره جویی شده است: اصلا (0)، خیلی کم (1)، کم (2)، نسبتا کم (3)، قابل ملاحظه (4)، ملایم (5)، نسبتا زیاد (6)،‌ زیاد (7)، خیلی زیاد (8)، استاندارد (9). داده­های جمع­آوری شده در نرم­افزار آماری SPSS₁₈ و با استفاده از آزمون­های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار)، آزمون t و ضریب همبستگی مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه حدود اطمینان 95/0و سطح معنی­داری 05/0 در نظر گرفته شد.
این طرح با کد 3414 در مرکز تحقیقات ایمنی و بهداشت کار دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد به تصویب رسیده
است و تمامی موارد اخلاقی طبق بیانیه هلسینکی رعایت
شده است.
یافته ها
از 38 نفر کتابدار حاضر در مطالعه 2/34 درصد مرد و
8/65 درصد زن بودند .
3/ 55 درصد دارای سن کمتر از 30 سال و 7/44 درصد نیز دارای سن بیشتر از 30 سال بودند. همچنین درمورد وضعیت تاهل جمعیت مورد مطالعه مشاهده شد که 8/86 درصد از افراد متاهل و مابقی مجرد بودند. 50 درصد افراد شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود داشتند. فراوانی مقطع کارشناسی (4/47 درصد) بیشتر از دیگر مقاطع بود (جدول1).

متغیر		تعداد	درصد
سن	کمتر از 30	21	3/55
	بیشتر از 30	17	7/44
جنس	مرد	13	2/34
	زن	25	8/65
وضعیت تأهل	مجرد	5	2/13
	متاهل	33	8/86
رشته تحصیلی	کتابداری	19	50
	غیرکتابداری	19	50
سطح تحصیلات	دیپلم	5	2/13
	فوق دیپلم	6	8/15
	لیسانس	18	4/47
	فوق لیسانس	9	7/23
کل		38	100

متغیر		تعداد	درصد
برنامه کاری	تمام وقت	33	8/86
	پاره وقت 7 ساعت	5 7	2/13 4/18
ساعت کاری
	8 ساعت دارد	31 7	6/81 4/18
شغل دوم
	ندارد راست دست	31 33	6/81 8/86
عادت کاری
	چپ دست 5-1 سال	5 8 10	2/13 1/21
سابقه کار
	10-5 سال		3/26
	20-10 سال	12	6/31
	30-20 سال	8 38	1/21
مجموع			100

	ابعاد	میانگین	انحراف معیار
بهره وری	توانایی	88/2	59/0
	درک و شناخت	64/2	55/0
	حمایت سازمانی	7/2	66/0
	انگیزش	34/2	7/0
	بازخور	74/2	72/0
	اعتبار	18/3	68/0
	سازگاری	53/2	97/0
	نمره کل وضعیت بدنی	02/19 41/3	01/3 55/0
شرایط ارگونومیک
	فضای کاری	57/5	1/1
	تجهیزات	87/2	52/0
	شرایط محیطی	57/3	91/0
	عوامل بهداشتی	39/2	36/2
	عوامل ایمنی	94/0	47/0
	تسهیلات رفاهی	58/3	18/1
	نمره کل	2/22	01/4

شرایط ارگونومیک ابعاد بهره روی	وضعیت بدنی	فضای کاری	تجهیزات	شرایط محیطی	عوامل بهداشتی	عوامل ایمنی	تسهیلات رفاهی
توانایی	45/0-	204/0	290/0-	357/0	122/0	405/0-	033/0-
درک	271/0-	054/0-	281/0-	045/0-	466/0	327/0-	039/0-
حمایت سازمانی	405/0-	194/0	268/0-	212/0-	332/0	169/0-	493/0
انگیزش	462/0-**	176/0	243/0-	087/0-	159/0	067/0-	269/0
بازخورد	302/0-	327/0*	246/0-	316/0-	109/0	36/0-	301/0
اعتبار	289/0-	299/0	124/0-	107/0-	087/0-	449/0-	317/0
سازگاری	099/0-	031/0-	118/0-	072/0-	242/0	020/0-	483/0-

^*همبستگی در سطح 05/0 معنی دار است
^**همبستگی در سطح 01/0 معنی دار است
 

با توجه به اینکه داده­ها از توزیع نرمال پیروی می­کردند جهت بررسی همبستگی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. مقایسه متوسط نمره ابعاد بهره­روی و شرایط ارگونومیک نشان داد که بین بعد حمایت سازمانی با وضعیت بدنی ارتباطی معکوس و معنی­دار وجود دارد (012/0P=، 405/0r= -). بعد انگیزش نیز ارتباط معکوس و معنی­داری با بعد وضعیت بدنی پیدا کرد (003/0P=، 462/0r=-). همچنین بین بعد بازخور از متغیر بهره­وری با بعد فضای کاری ارتباط مستقیم و معنی داری وجود داشت (405/0P=، 327/0r=).
بحث
مطابق با یافته­های این پژوهش کتابداران شاغل در کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز تحقیقاتی و آموزشی وابسته از لحاظ وضعیت بدنی، فضای کاری، تجهیزات و به ویژه عوامل بهداشتی، ایمنی و تسهیلات رفاهی دارای وضعیت مطلوبی نیستند.
نتایج حاصل از جدول 3 نشان می­دهد که میزان مطلوبیت وضعیت بدنی کتابداران هنگام کار 41/3 است. این امر می­تواند ناشی از تصور اکثر کتابداران باشد که فکر می­کنند چون تاکنون از سلامت نسبی برخوردار بوده­اند در آینده هم اتفاق خاصی برای آنها نخواهد افتاد. برنامه­های آموزشی می­تواند کتابداران را متقاعد کند که بیشتر آسیب­های ناشی از وضعیت بدنی نادرست نتیجه اثرات تجمعی سال­ها انجام کار به روش غلط است و تنها نتیجه یک بار انجام کار به روش غلط در شرایط خاص نیست. از لحاظ وضعیت بدنی متأسفانه کتابداران اصول صحیح بلند کردن، حمل بار و نحوه صحیح نشستن و ایستادن هنگام کار را آموزش ندیده­اند.
جدول 3 نشان می­دهد که میزان مطلوبیت تجهیزات کتابخانه­ها 86/2 است، که این تجهیزات در برگیرنده تجهیزات ایستگاه کاری رایانه نیز هست. از میان تجهیزات نامطلوب ایستگاه کار با رایانه می­توان به عدم وجود یا تناسب برگه نگهدارنده و تکیه­گاه آرنج، صندلی­ها و میزهای غیر استاندارد و صفحه نمایشگرهای خراب و فرسوده اشاره کرد. بنابراین بخشی از توجه به اصول ارگونومی، لحاظ موضوع فنّاوری رایانه است، زیرا کتابداران در محیط کار ساعات بی شمار و متمادی را صرف استفاده از رایانه کرده، و بخش عمده­ای از فعالیت­ها را با استفاده از آن انجام می­دهند. بر این مبنا استفاده صحیح از این ابزارها و حفظ سلامتی هنگام کار با رایانه از اهمیت بسیاری برخوردار است. از نظر سایر تجهیزات نامطلوب می­توان به فقدان و یا نامناسب بودن تکیه­گاه­های پا (زیرپایی)، چرخ­های حمل کتاب غیر قابل تنظیم و فاقد دسته، فقدان فرازه­های محکم و چهارپایه­های بلند جهت دسترسی به قفسه­های بالاتر اشاره کرد.
جدول 3 همچنین نشان می­دهد که میزان مطلوبیت فضای کاری کتابخانه­ها 56/5 است که در اکثر کتابخانه­ها بیشترین فضا برای قفسه­ها در نظر گرفته شده است. در صورتی که در هیچ یک از کتابخانه­ها به میزان فضایی که بایستی برای کتابداران در نظر گرفته شود توجه نشده است. همان­گونه که Tepper  (17) بیان کرده در کتابخانه ها بیش از اینکه در طراحی محیط و تدارک امکانات مناسب کتابداران محور توجه قرار گیرند، به فراهم­آوری بهترین فضا و امکانات برای مراجعین و رضایت آنها توجه می­شود. همچنین در اکثر کتابخانه­ها فضای کافی جهت استقرار وسایل کار و تردد کتابداران اختصاص نیافته بود. مهمتر اینکه از یک ایستگاه کاری چندین نفر استفاده می­کنند و کتابداران اصول صحیح سازماندهی محل کار خود را آموزش ندیده­اند. از میان شرایط محیطی اکثر کتابداران از نور طبیعی به دلیل فقدان پنجره یا قرار داشتن قفسه­ها و وسایل دیگر در مقابل آن محروم بودند. علاوه بر آن کثیفی، عدم مراقبت و تعویض نکردن چراغ­ها در برخی کتابخانه،ها تا حد زیادی مقدار استفاده از نور مصنوعی را نیز کم می کند. محیط برخی از کتابخانه­ها به دلیل عدم کفایت وسایل گرمایشی و سرمایشی مناسب در فصل تابستان بسیار گرم و در فصل زمستان بسیار سرد است. از رنگ­های مناسب و درخوری هم در اکثر کتابخانه­ها استفاده نشده است، به ویژه آن که چیدمان نامناسب تجهیزات و وسایل، و ناحیه های کاری شلوغ این مورد را برجسته­تر می­کند. در اکثر کتابخانه­ها از علائم راهنمای استاندارد بهره­جویی نشده است و حتی در برخی کتابخانه­ها علائم راهنما هیچگونه کاربردی ندارند.
همچنین بر اساس نتایج جدول 3 میزان مطلوبیت عوامل بهداشتی 38/2 گزارش شد، که از میان مهمترین عوامل بهداشتی می توان به کمبود فرصت استراحت، عدم معاینه مداوم معاینات چشم پزشکی و فقدان نصب نرم­افزارهای آموزشی و آموزش تمرینات ورزشی مناسب به کتابداران اشاره کرد. بنابراین نتایج و داده­های فوق حاکی از کم­توجهی مسؤولان و مدیران کتابخانه­ها به دو عامل تجهیزات و عوامل بهداشتی دارد که بایستی اصول ارگونومی مورد نظر در این دو حیطه مدنظر قرار گیرند. درباره عوامل ایمنی، کپسول های آتش­نشانی به خوبی نگهداری نشده و به طور مرتب مورد بازبینی قرار نمی­گیرند. کتابداران چه به صورت کتبی و چه به صورت شفاهی از ضرورت استفاده، زمان و روش استفاده و نگهداری از وسایل حفاظت فردی آگاه نشده­اند. بالاخره از نظر تسهیلات رفاهی طبق نتایج این تحقیق این عامل نسبت به سایر عوامل در وضعیت نامطلوبی قرار دارد: از جمله عدم تسهیلات و آب و غذاخوری مناسب در دسترس و دور از ایستگاه­های کار و اتاق مناسب جهت استراحت کتابداران؛ مهمتر از همه اینکه در هیچ یک از کتابخانه­ها مکان مناسبی جهت تجمع و آموزش کتابداران وجود ندارد، در حالی که پیاده سازی برنامه­ها و اصول ارگونومی بیش از هر چیز مستلزم آموزش است. مثلاً نحوه صحیح نشستن فقط با تهیه صندلی­های مناسب میسر نمی­شود، بلکه بایستی آموزش­های لازم در این زمینه به کتابداران ارائه شود. همچنین Switzer (18) بیان می­کند که کتابداران نیازمند آموزش­های منظم و جدید در ارتباط با تجهیزات مدرن و تغییر در تکنولوژی و روش­های جدید هستند.
نتایج پژوهش Chandra و همکاران (19) نیز نشان داد کتابخانه­های دانشگاهی وست بنگال در زمینه فضای کاری، شرایط محیطی و به ویژه عوامل ایمنی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین نتایج این پژوهش در زمینه ارزیابی تجهیزات ایستگاه کار با رایانه و نیز در زمینه ارزیابی عوامل بهداشتی تا حدودی با نتایج تحقیق Chao و همکاران همخوانی دارد (20). نتایج پژوهش میرحسینی و قلی­زاده (12) نشان داد میانگین تناسب تجهیزات کتابخانه و شرایط محیط­کار در کتابخانه­های دانشگاه­های دولتی شهر اصفهان 90/2 بوده، که بیشترین احساس رضایت در تناسب سطح میز کار با فضای مورد نیاز برای پاها با میانگین 32/3 و کمترین احساس رضایت در تناسب تسهیلات استراحت حین کار 35/3 بوده است.
نتیجه گیری
پیشنهاد می­شود آموزش توسط فردی در داخل کتابخانه که دارای دانشی در ارتباط با صدمات و طراحی شغل و محیط کار است، یا توسط گروهی بیرون از کتابخانه که دارای دانش خاص در ارتباط با محیط کتابخانه هستند صورت گیرد، البته بهره­جویی از همراهی و راهنمایی­های یک ارگونومیست توصیه می­شود. نوع آموزش نیز می­تواند شامل سخنرانی، ارائه فیلم و اسلاید، جزوه یا پوستر باشد. مسئولیت درک و شناسایی نیاز به برنامه­های آموزشی بر عهده مدیریت (سرپرست) است، اما آغاز انجام برنامه­های آموزشی و دنبال کردن نتایج چنین برنامه­هایی به عهده کتابداران است.
از آنجایی که این مطالعه در کشور اولین مطالعه­ای بوده است که در این زمینه انجام شده است، لازم است در محیط­های شغلی دیگر نیز اجرا گردد و از مطالعات مشابه بیشتری استفاده شود. اهداف مطالعه در مطالعات بعدی به طور مناسب‌تر با محیط شغلی تعریف گردد. نیاز است تعداد نمونه مورد بیشتر انتخاب گردد تا نتایج با دقت بالاتری گزارش گردند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه برای کارهای بعد متناسب با همان محیط تعریف گردد.
تقدیر و تشکر
بدینوسیله نویسندگان از تمامی کتابداران شاغل در کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و مراکز آموزشی و تحقیقاتی وابسته بابت همکاری در انجام این مطالعه تشکر می­نمایند.
مشارکت نویسندگان
طراحی پژوهش: الف.ب، س.پ، ب.ک
جمع آوری داده: ب.ک، ع.ر
تحلیل داده: ح.م          
نگارش و اصلاح مقاله: ب.ک، ح.م، س.پ
تضاد منافع
هیچگونه تضاد منافعی از سوی نویسندگان گزارش نشده است.

 
 

1. Khaki G. Introduction to management efficiency. Islamic Azad University Press. 2007. [Persian]
2. Allahverdi M, Farahabadi E, Sajadi HS. Prioritize the factors affecting the productivity of human resources from the perspective of middle managers in Isfahan University of Medical Sciences. 2011;9(3-4):77-85. [Persian]
3. Hagbaghery MA, Salsali M, Ahmadi F. A qualitative study of Iranian nurses' understanding and experiences of professional power. Human Resources for Health. 2004;2(1):9.
4. Jones DC, Kalmi P, Kauhanen A. Human resource management policies and productivity: new evidence from an econometric case study. Oxford Review of Economic Policy. 2006;22(4):526-38.
5. Taheri Sh. Productivity and analysis in organizations. Tehran: Hastan publication. 2009;20. [Persian]
6. Topper EF. Stress in the library workplace. New Library World. 2007;108(11-12):561-4.
7. Bordbar Gh. The effective factors on labor productivity with multi-criteria decision making techniques, A case study: Personnel of Shahid Sadoghi hospital in Yazd. Journal of Health Administration. 2013;16(51):70-83. [Persian]
8. Mosadegh-rad A. The relationship between knowledge of ergonomic and occupational injuries among nursing staff. Journal of Shahre Kord University of Medical Sciences. 2004;6(3)21-32. [Persian]
9. Habibi A. The risks ergonomic assembly workers work in television manufacturer Made in Tehran in 2006. Research project, Isfahan University of Medical Sciences, Research Department. 2006. [Persian]
10.  Allah Verdi M, Farah Abadi M, Sjadi H. Prioritize the factors affecting the productivity of humanresources from the perspective of middle managers. Isfahan University Medical Science. 2010;9(3):4. [Persian]
11.  Bahadori M, Teimourzadeh E, Masteri Farahani H. Factors affecting human resources’ productivity in a military health organization. Iranian Journal of Military Medicine. 2013;15(1):77-86. [Persian]
12.  Mirhosseini Z, Gholizadeh N. Determine the physical damage caused by the principles of ergonomics at the University of Isfahan public libraries. Journal of Knowledge (Library and Information Science and Information Technology). 2011;3(11):117-33. [Persian]
13.  Rezaei Adriyani R, Shabani A, Abedi M. Customer correlation between ergonomics and burnout in university libraries. Research LIS, university. 2011;44(54):147-63. [Persian]
14.  Letvak S, Buck R. Factors influencing work productivity and intent to stay in nursing. Nursing Economics. 2008;26(3):159.
15.  Tafreshi Sh, Mashhad M. Study of librarians’ opinion about the role of public libraries in engineering of society’s culture in Tehran. Epistemology. 2013;5(19):19-28. [Persian]
16.  Nasiripour A, Raeisi P, Hedayati S. The Relationship between organizational cultures and employees productivity. Journal of Health Administration. 2009;12(35):17-24. [Persian]
17. Tepper D. Participatory ergonomics in a university library: Thesis, Connell University; 1996.
18.  Switzer TR. Ergonomics: an ounce of prevention. College & research libraries news. 1995;56(5):314-7.
19.  Chandra A, Ghosh S, Barman S, Chakravarti DP. Ergonomic issues in Academic Libraries in Kolkata, West Bengal: a pilot study. 2009.
20.  Chao S-yJ, Chang C, Chiang B. Planning and implementing a library ergonomics program: case study at Queens College Library, the City University of New York. The Electronic Library. 2001;19(5):327-41.

 

---