دوره 6، شماره 2 - ( 5-1401 )                   جلد 6 شماره 2 صفحات 279-269 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

POURARJMAND A, MOHAMADI H. Evaluation of the Emergency Management Conditions Program in HSE-MS: A Case Study on a Car Dashboard Manufacturing Company (Rasti Kar Alborz). ohhp 2022; 6 (2) :269-279
URL: http://ohhp.ssu.ac.ir/article-1-434-fa.html
پورارجمند علی، محمدی حامد. ارزیابی برنامه مدیریت شرایط اضطراری در حوزه HSE-MS (مطالعه موردی: شرکت ساخت داشبورد خودرو (راستی کار البرز)). بهداشت کار و ارتقاء سلامت. 1401; 6 (2) :269-279

URL: http://ohhp.ssu.ac.ir/article-1-434-fa.html


گروه مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران
واژه‌های کلیدی: اضطراری، ایمنی، بهداشت، محیط‌زیست، HSE - MS
متن کامل [PDF 825 kb]   (368 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (1106 مشاهده)
متن کامل:   (985 مشاهده)
ارزیابی برنامه مدیریت شرایط اضطراری در حوزه HSE-MS (مطالعه موردی: شرکت ساخت داشبورد خودرو (راستی کار البرز))
علی پورارجمند[1]، حامد محمدی[2]*
چکیده
مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین مدیریت شرایط اضطراری در حوزه (HSE _ MS) در شرکت داشبورد سازی راستی کار البرز در استان قزوین میباشد.
روش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و با رویکرد پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان شاغل در شرکت راستی کار البرز تشکیل می­دادند. با استفاده جدول کریس _ مورگان، 169 نفر با بهره­گیری از روش نمونه­‌گیری طبقه‌ه­ای نسبی به‌عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. به­‌منظور جمع‌­آوری داده‌­ها از پرسشنامه‌­های ویژگی‌­های جمعیت شناختی، پرسشنامه­‌های محقق ساخته مدیریت شرایط اضطراری و مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) استفاده شد که روایی آن‌ها توسط اساتید متخصص تأیید شده، و پایایی پرسشنامه‌­ها از طریق آلفای کرونباخ ­به ترتیب 90/0 و 85/0 برآورد گردید. در تجزیه‌وتحلیل داده‌­ها از آمار توصیفی (شاخص­های پراکندگی) و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی) به‌وسیله­ نرم­افزار SPSS18 استفاده شد.
یافته‌­ها: نتایج مطالعه نشان داد بین مؤلفه‌های سطح درک کارکنان از مدیریت شرایط اضطراری با مدیریت (HSE _ MS) رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد (19/0 r: و 001/0 p ≤) و همچنین ضریب رگرسیون برابر با 44/0 است.
نتیجه­‌گیری: در پژوهش حاضر، توان پیش­بینی­‌کنندگی و تبیین ابعاد مدیریت (HSE _ MS) برای مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری در شرکت انتخابی درحد متوسط است.  ابعاد مدیریت (HSE _ MS) از سطح متوسط بالاتر است. با توجه به اهمیت مدیریت شرایط اضطراری در شرکت و نقش بسزای مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست در این زمینه پیشنهاد می­شود برنامه­‌هایی نظیر برگزاری دوره‌­های آموزشی برای کارکنان ارائه گردد.

واژگان کلیدی: اضطراری، ایمنی، بهداشت، محیط­زیست، HSE - MS
مقاله پژوهشی


تاریخ دریافت:26/01/1401
تاریخ پذیرش: 15/04/1401

ارجاع:
پور‌ارجمند علی، محمدی حامد. ارزیابی برنامه مدیریت شرایط اضطراری در حوزه HSE-MS (مطالعه موردی: شرکت ساخت داشبورد خودرو (راستی کار البرز)). بهداشت کار و ارتقاء سلامت 1401; 6(2):  279-269.


مقدمه
 با توجه به روند روزافزون صنعتی شدن جوامع و همچنین توسعه فن­‌آوری و نفوذ فن­‌آوری­‌های نوین در عرصه­‌های مختلف صنعت جایگاه خاصی را در زندگی انسان پیداکرده به‌طوری‌که توسعه ابعاد مختلف جوامع بشری در گرو عملکرد صحیح صنعت قرار گرفته ­است موفقیت و پایداری هر سازمانی مستقر در مدیریت مؤثر بر عواملی نظیر، بهره­وری، کیفیت ایمنی، بهداشت، محیط­زیست است که سبب رشد دارایی­‌ها و سرمایه­‌ها و افزایش سهم بازار رقابت و فروش خواهد شد (1).
باید به این نکته اشاره کرد که نیروی انسانی متخصص و غیرمتخصص برای هر شرکت دارای ارزش مالی و معنوی زیادی است، ازاین‌رو حفظ و نگهداری این نیروها به مبحثی مهم و حیاتی برای شرکت‌­ها تبدیل شده است، از طرفی رعایت ضوابط و الزامات محیط­زیستی علاوه بر افزایش اعتبار سازمان در میان مشتریان و همسایگان، از اعمال جرائم مرتبط با آلودگی محیط‌زیست از سوی سازمان‌های مسئول پیشگیری می­‌نماید، به همین جهت رعایت استانداردهای ایمنی، بهداشت و محیط­زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است (2).
بررسی حوادث صنعتی در دنیا نشان می­دهد که در هر دقیقه، 2 نفر جان خود را به دلیل حوادث مختلف محیط­ کار از دست می­دهند؛ این آمار به‌طور اختصاصی در کشورهای جهان سوم 4 برابر بیشتر از نرخ متوسط آمارهای ثبت شده جهانی می­باشد (3).
سیستم مدیریت (HSE) ابزار قدرتمندی برای بهبود عملکرد سازمان‌­ها در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط­زیست در کلیه برنامه­‌های صنعتی و غیرصنعتی، درواقع یک سیستم ادغام یافته و یکپارچه است که کلیه منابع انسانی و تجهیزاتی و مالی در حمایت از یکدیگر برای تأمین سلامت و محیط عاری از هرگونه حادثه و آسیب بکار گرفته می­شود (4).
داشتن زندگی ایمن و به دور از خطرات آرزو و هدف همه انسان­‌ها در طول تاریخ بوده است، در طول تاریخ جامعه بشری همواره در تلاش برای رسیدن به آسایش و راحتی بیشتر بوده و در همین راستا سعی کرده است، تمام تجهیزات و محیط­زیست را در اختیار خود بگیرد؛ اما همین پیشرفت­ها و تغییرات خود باعث ایجاد خطرات و تهدیدهای جدید گشته است، بروز مشکلات عدیده بهداشتی و ایمنی و افزایش آلودگی­های محیط­زیستی با پیشرفت تکنولوژی شکل تازه­ای به خود گرفت و این نیاز مبرم احساس شد که طرح‌­ها و استانداردهای مدونی در زمینه ایمنی، بهداشت و محیط­زیست ایجاد گردد. از جمله این استانداردها، استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی (OHSAS 18001: 2007) و سیستم مدیریت زیست‌­محیطی (ISO14001: 2004) هستند در ادامه ترکیبی از این دو استاندارد بنام سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE - MS) به وجود آمد (5).
انسان­ها از آغاز آفرینش تاکنون همواره با انواع حوادث و بلایا دست به گریبان بوده و از این طریق آسیب­‌های جانی و مالی فراوانی به آن‌ها وارد شده است، هیچ جایی از این کره خاکی را نمی­توان نام برد که از بحران­‌ها و حوادث گوناگون در امان بوده باشند، به همین دلیل جوامع مختلف پیوسته به دنبال کشف و ابداع راه­‌حل‌­هایی بوده و هستند تا بتوانند آسیب­‌های ناشی از حوادث غیرمترقبه را به‌گونه‌ای کنترل نموده یا به حداقل برسانند و در واقع بحران­‌ها را مدیریت نمایند. به‌طور کلی بحران‌­ها به دو دسته تقسیم می‌­شوند که عبارت‌اند از:
  1. بحران­‌های طبیعی مثل زلزله و طوفان
  2. بحران­‌های غیرطبیعی یا ساخته دست بشر مانند آتش‌­سوزی، انفجار و غیره
امروزه افراد، گروه­‌ها و سازمان­‌ها به‌صورت مجزا، شیوه­‌های مواجهه با بحران‌­های ساده را کم‌وبیش تجربه کرده‌­اند و تدابیری را از پیش برای مقابله با مشکلات اندیشیده­‌اند اما دنیای امروز به موازات پیشرفت و توسعه شگفت­‌آور در همه عرصه­‌ها، حوادث و بحران­‌هایی را پیش رو دارند که تأثیرگذاری عمیقی را بر جوامع بشری گذاشته است (6).
به وضعیتی که می­تواند شرایط عادی یک سازمان یا جامعه را برهم ریخته، سبب مرگ‌ومیر انسان­‌ها، توقف عملیات عادی سازمان­‌ها، خسارت به محیط­زیست، دارایی­‌ها و اعتبار سازمان­‌ها شود شرایط اضطراری می­‌گویند (7،8).
با توجه به مطالعات انجام‌­شده، میزان حوادث با رشد صنایع افزایش می‌یابد و به همین دلیل محققان بر آن شدند تا راه‌حلی برای کاهش حوادث در محیط­‌های کاری ارائه دهنده که میزان حوادث و پیامدهای حاصل از آن بر انسان و از سوی دیگر میزان خسارات به محیط­زیست را کاهش دهد. به همین منظور، سیستم مدیریت یکپارچه بهداشت ایمنی و محیط­زیست (HSE - MS) برای جلوگیری و کاهش آسیب­‌ها و خسارات وارده بر کارگر، کارفرما و محیط­زیست، در سال 1997 توسعه یافت (9،10).
وثوقی­نیری در سال 1390 در مطالعه‌ه­ای تأثیر سطح آگاهی و نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران بر اقدامات بهداشتی در شرایط اضطراری بررسی کردند و در یافته­‌های خود بیان کردند، سطح مدیریت شرایط اضطراری دانشجویان در سطح متوسط قرار دارد و همچنین رابطه معنی­‌داری بین سطح آگاهی و مدیریت شرایط اضطراری آن‌ها وجود دارد (11) و همچنین نریمان‌­نژاد در سال 1394 در پژوهشی با عنوان بومی‌سازی الگوهای مدیریتی شرایط اضطراری با تأکید بر شناسایی و کاهش پیامدهای زیست­‌محیطی انجام دادند و در یافته­‌های خود بیان کردند، کنترل شرایط زیست­‌محیطی ثاثیر معنی­‌داری در مدیریت شرایط اضطراری دارد (12).
فرهادی و همکاران هم در سال 1396 در پژوهشی ارائه الگویی جهت تدوین سناریوی شرایط اضطراری و بررسی انطباق سناریوهای اجرا شده در صنایع فرآیندی با الگوی ارائه­‌شده را بررسی کردند و در یافته­‌های خود بیان کردند، استقرار مدیریت اضطراری تأثیر معنی­‌داری بر روی سناریونویسی دارد (7).
خیرخواه و همکاران در سال 1398 در مطالعه‌ه­ای نحوه استقرار مدیریت در شرایط اضطراری با محوریت (HSE), (OGP)بررسی کردند و در نتایج خود اعلام کردند، میزان درک کارکنان شرکت نفت مورد بررسی از (HSE) در سطح مطلوبی قرار دارد و همچنین رابطه معنی­‌داری بین مدیریت شرایط اضطراری و میزان درک کارکنان از (HSE) وجود دارد (4).
یافته‌­های مطالعه‌ه­ای در صنعت ساختمان­‌سازی نشان می­‌دهد که سرمایه‌­گذاری در واحدهای (HSE) و مدیریت بحران و شرایط اضطراری باعث کاهش میزان وقوع حوادث و در نتیجه کاهش هزینه حوادث در صنعت ساختما­ن­‌سازی می­گردد و همراه با افزایش سطح ایمنی و افزایش رضایت شغلی کارگران می­گردد (13) و همچنین، پژوهشی با عنوان بررسی ویژگی­‌های سازمانی که توانایی ایمنی، سلامت و مدیریت زیست­‌محیطی یکپارچه، در نتایج تحقیق خود بیان کردند که مؤلفه‌های مدیریت (HSE _ MS) بر برنامه­‌های اضطراری و نظارت و اندازه‌گیری عملکرد سیستم تأثیر معنی‌­داری دارد (14) و همچنین، Zhou و همکاران در سال 2021 در تحقیقی مدل کیفی برای (HSE) ارائه کردند و بیان کردند که این مدل برای مدیریت شرایط اضطراری معنی‌­دار است (15).
نقش مهم بهداشت، سلامت و ایمنی، در ارتقاء شاخص­‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشورها سازمان­‌های درگیر داشته است تا با بازنگری اساسی در شیوه کارآمدترین روش‌­ها در استفاده از منابع محدود موجود و تأمین سلامت آحاد جامعه مصمم گردند، هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و کیفیت فعالیت­‌های خود بالأخص در محیط­‌های پیچیده و پویا نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد و از سوی دیگر فقدان وجود نظام ارزیابی و کنترل در یک سیستم به معنای عدم برقراری ارتباط با محیط درونی و بیرونی سازمان به‌حساب می­‌آید که در نتیجه رکود و شکست سازمان را حتمی می­کند و بدنبال آن شرکت نظم خود را از دست داده و وارد شرایط اضطراری می­شود که منافع مختلف سازمان را به خطر می­اندازد. در این تحقیق محقق به دنبال ارزیابی برنامه مدیریت شرایط اضطراری در حوزه (HSE _ MS) در یک شرکت ساخت داشبورد خودرو می­باشد و در پی پاسخ به این سؤال که آیا رابطه‌­ای بین مدیریت ایمنی، محیط­زیست و بهداشتی و مؤلفه‌های آن با مدیریت شرایط اضطراری وجود دارد؟
روش­شناسی تحقیق
روش انجام این تحقیق توصیفی و از نظر نتیجه و هدف از نوع تحقیقات کاربردی بوده، از منظر استراتژی پژوهشی از نوع تحقیقات همبستگی می­‌باشد که به روش میدانی و از مسیر پیمایشی در جامعه پژوهش صورت گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی کارکنان شاغل در شرکت داشبورد سازی راستی کار البرز در استان قزوین به تعداد 300 نفر که مشغول به فعالیت در این کارخانه بودند، می­‌باشد که از این تعداد از کارکنان 283 نفر مرد و 17 نفر زن بودند؛ برای انتخاب نمونه تحقیق از روش نمونه­‌گیری تصادفی طبقه‌­ای نسبی استفاده شد به‌طوری‌که جامعه آماری تحقیق بر اساس جنسیت به دو طبقه زن و مرد تقسیم شد و برای انتخاب نمونه از جدول Krejcie - Morgan 300 نفر استفاده شد و با توجه به تعداد کارکنان مرد در جامعه آماری، 160 نفر کارمند مرد و 9 نفر کارمند زن به‌عنوان نمونه آماری به‌صورت تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه­‌ها به‌صورت حضوری و آنلاین با استفاده از نرم‌­افزار پرس­لاین در گروه‌­های فعال کارکنان کارخانه داشبورد سازی راستی کار البرز در شبکه‌های اجتماعی Telegram و WhatsApp در اختیار آن‌ها قرار گرفت.
روش گردآوری داده‌ها میدانی است، برای این منظور از سه پرسشنامه ویژگی‌­های جمعیت شناختی، مدیریت شرایط اضطراری و مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) استفاده شد.
برای اندازه‌­گیری روایی پرسشنامه­‌ها، ابتدا پرسشنامه­‌ها تهیه و روایی آن‌ها توسط اساتید مجرب تأیید شد؛ برای تعیین پایایی پرسشنامه­‌ها تعداد 30 پرسشنامه توسط کارکنان کارخانه داشبورد سازی راستی کار البرز تکمیل شد و پایایی پرسشنامه­‌ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (Cronbach) به شرح ذیل تعیین شده است.
 
جدول 1: پایایی پرسشنامه‌­ها
پرسشنامه مدیریت شرایط اضطراری مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS)
ضریب آلفای کرونباخ 90% 85%
 
اطلاعات مورد نیاز به‌صورت حضوری در محل کار کارکنان و یا با استفاده از نرم‌­افزار پرس­لاین در فضای­ مجازی و از طریق شبکه‌های اجتماعی تلگرام و واتساپ در اختیار آن‌ها قرار گرفت و بعد از تکمیل جمع‌­آوری و برای پردازش داده‌­ها از برنامه آماری (SPSS) و (Excel) و برای مشخص­‌کردن نرمال بودن داده­‌ها از آزمون کولوموگراف- اسمیرنوف (Kolmogorov - Smirnov) و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌­های آمار توصیفی (جداول فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و در تحلیل‌های استنباطی از آزمون­‌های ضریب همبستگی پیرسون (Pearson correlation coefficient)، رگرسیون خطی (Linear regression) و با استفاده از نرم‌­افزار (SPSS) نسخه 18 استفاده شد.
یافته‌­های تحقیق
در این بخش به برخی از ویژگی‌­های فردی اعضای نمونه آماری و سپس به یافته­‌های تحقیق اشاره می­‌شود. یافته‌­های توصیفی تحقیق نشان داد، 169 نفر به‌عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند که 160 نفر از کارکنان شرکت راستی کار که جنسیت مرد و 9 نفر از آن‌ها جنسیت زن داشتند؛ و همچنین سن 5 درصد از اعضای نمونه آماری پژوهش بین 25 تا 20 سال، 18 درصد بین 26 تا 30 سال، 31 درصد بین 31 تا 35 سال، 29 درصد بین 36 تا 40 سال و 12 درصد بین 41 تا 45 سال، 3 درصد بین 46 تا 50 سال و حدود 2 درصد از سن مراقبین سلامت بین 51 تا 60 سال بود؛ بنابراین کارکنان شرکت که سن آن‌ها بین 35 تا 31 سال بود درصد بیشتری از نمونه آماری پژوهش را به خود اختصاص داده‌­اند؛ به علاوه، اطلاعات جدول (2) مربوط به یافته­‌های توصیفی متغیر سمت کارکنان را نشان می­دهد که بر اساس آن، 70 درصد از اعضای نمونه آماری پژوهش سمت کارگر در شرکت را داشتند.
 
جدول 2: توزیع نمونه آماری پژوهش برحسب سمت (رده پستی)
پست فراوانی درصد
کارگر 118 70
متصدی 9 5
­کارشناس 22 12
مسئول 6 4
رئیس 3 2
مدیر 11 7
مجموع 169 100
 
برای تجزیه تحلیل داده­ها و آزمون فرضیه­های پژوهش از آزمون­های مختلف آمار استنباطی استفاده شد، ازاین‌رو جهت استفاده از آزمون‌های پارامتریک یا ناپارامتریک مربوط به فرضیه­های تحقیق، ابتدا نوع توزیع متغیرها توسط آزمون کلموگروف - اسمیرنوف مورد بررسی قرار گرفت که نتایج در جدول (3) ارائه شده است.
 
 جدول 3: نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای توزیع طبیعی داده­ها
متغیر میانگین انحراف استاندارد Z P
مدیریت شرایط اضطراری 43/4 278/0 416/0 403/0
مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) 04/4 218/0 295/0 576/0
 
در تحلیل نتایج این آزمون اگر سطح معنی‌­داری بالاتر از 05/0 باشد داده­‌ها توزیع نرمال و در صورتی سطح معنی­‌داری کمتر از 05/0 باشد داده‌­ها توزیع غیر نرمال دارند؛ اطلاعات جدول (3) نشان داد که توزیع داده­‌های مربوط به مؤلفه‌های مدیریت شرایط اضطراری و مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) به‌طور طبیعی و نرمال است که با توجه به این نتایج، برای آزمون فرضیه­‌ها از آزمون­‌های پارامتریک استفاده شد. همان‌طور که در جدول (4) مشخص است برای بررسی رابطه بین دو مؤلفه مدیریت شرایط با مدیریت (HSE _ MS) از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.
 
جدول 4: نتایج ضریب همبستگی بین مؤلفه­ مدیریت شرایط اضطراری با مدیریت (HSE _ MS) کارکنان
متغیرها تعداد ضریب همبستگی سطح معنی­داری
مدیریت شرایط اضطراری با مدیریت
 (HSE _ MS) کارکنان
169 19/0 001/0
 
بر اساس اطلاعات جدول (4)، بین مؤلفه مدیریت شرایط با مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) رابطه مثبت و معنی­‌داری وجود دارد (001/0 p، 19/0r): و بر این اساس افزایش درک کارکنان از مدیریت (HSE _ MS) آن‌ها باعث افزایش در کارکنان شرکت از شرایط اضطراری
می­شود.

برای تحلیل تأثیر ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) بر میزان مدیریت شرایط اضطراری کارکنان از آزمون تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد؛ با استناد به مقادیر جدول (5)، ضریب رگرسیون برابر با 44/0 است، بر اساس این نتیجه توان پیش­بینی‌­کنندگی و تبیین ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) برای مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری متوسط است؛ در واقع اگر متغیر­های پیش­بین یک انحراف معیار تغییر داشته­ باشند مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری 44/0 انحراف معیار تغییر می­کند. همچنین بر اساس ضریب تعیین (داده­‌های نمونه‌­ای) واریانس ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) برای مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری 44 درصد باهم هم‌پوشانی دارند. به بیانی دیگر واریانس ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) 44 درصد از واریانس مؤلفه مدیریت اضطراری را تبیین می­کند، به بیانی دیگر منبع 44 درصد از واریانس مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری، واریانس ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) است؛ اما در ضریب تعیین تعدیل­‌شده که جامعه آماری را به‌جای نمونه آماری مطالعه می­کند ضریب تعیین احتمال دارد در جامعه آماری برابر با 37 درصد باشد.
 
جدول 5: تأثیر ابعاد مدیریت (HSE _ MS) بر مدیریت شرایط اضطراری
خلاصه مدل
مدل ضریب رگرسیون 2 R
ضریب تعیین
R 2 adj
ضریب تعیین تعدیل­شده
خطای استاندارد برآورد
44/0 37/0 15/0 43/0
متغیرهای پیش­بین: ارتباطات سازمانی، ارتباطات بین­فردی، خلاقیت کارکنان، تصمیم­گیری، ارتباط با مدیران، توانایی مدیران، آموزش کارکنان، مقابله با بحران
متغیر ملاک: مدیریت شرایط اضطراری
جدول 6: نتایج آنالیز واریانس تأثیر ابعاد تبلیغات مدیریت (HSE _ MS) برای مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری
مدل مجموع مجذورات درجه آزادی میانگین مجذورات F Sig
رگرسیون
باقیمانده
کل
467/7
977/31
444/39
8
160
168
933/0
200/0
670/4 001/0
 
با توجه به نتایج جدول (6) سطح معناداری حاصل­شده کمتر از 05/0 می­باشد، به این معنی که ضرایب به دست آمده در نمونه دارای تفاوت معنی­داری با صفر هستند. به‌عبارتی‌دیگر در جامعه آماری ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) برای مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری اثر دارد و در پیش­بینی بهتر آن می­تواند کمک کنند.
 
جدول 7: نتایج ضرایب آلفا و بتا تأثیر ابعاد مدیریت (HSE _ MS) بر مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری
مدل متغیرهای مستقل ضرایب غیراستاندارد ضرایب استاندارد t سطح ­معناداری
B خطایی استاندارد Beta
ثابت
ارتباطات سازمانی
ارتباطات بین­فردی
خلاقیت
تصمیم­گیری
ارتباط با مدیران
توانایی مدیران
آموزش کارکنان
مقابله با بحران
298/0
201/0
063/0
103/0
154/0
214/0
268/0
192/0
204/0
009/1
097/0
073/0
064/0
071/0
064/0
098/0
096/0
086/0
-
155/0
067/0
119/0
168/0
258/0
206/0
152/0
173/0

077/2
864/0
604/1
267/2
365/3
726/2
004/2
377/2-
768/0
039/0
389/0
111/0
032/0
001/0
007/0
047/0
019/0
 
با استناد به مقادیر جدول (7)، تأثیرگذاری­ ابعاد تصمیم­گیری، ارتباط با مدیران، توانایی مدیران، آموزش کارکنان و مقابله با بحران بر مؤلفه مدیریت شرایط اضطراری معنی­دار است. + (تصمیم­گیری) 076/0+ 298/0 = مدیریت شرایط اضطراری (مقابله با بحران) 204/0 + (آموزش کارکنان) 192/0 + (توانایی مدیران) 268/0+ (ارتباط با مدیران) 214/0

بحث و نتیجه‌­گیری
استقرار سیستم مدیریت ایمنی بهداشت و محیط‌زیست (HSE) در سازمان­‌ها، شرکت­‌ها و صنایع کوچک و بزرگ در جهان همواره بر اساس یکسری خطوط راهنما انجام گرفته که معمولاً، از ساختار مشابهی برخوردارند. در دنیای پررقابت امروز بسیاری از شرکت­‌ها پی برده‌­اند باید مدیریت (HSE) را جزء جدایی‌ناپذیر و ضروری سازمان خود قرار داده و به آن‌ها همان‌قدر اهمیت و بها دهند که به دیگر مدیریت­‌های سازمان­ها می­دهند، هدف نهایی در سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست (HSE) محافظت از افراد جامعه، اموال و محیط­زیست می­باشد، پیشگیری از بروز صدمات و حوادث بهداشتی، ایمنی و محیط­زیست در راستای توسعه پایدار و افزایش بهره­وری با در نظر گرفتن سلامت و ایمنی کارکنان، مشتریان، پیمانکاران و دیگر افراد مستلزم وجود ساختار سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE) است؛ از طرفی، شرایط اضطراری یک حالت غیرقابل پیش­بینی است که شرکت­‌ها، کارگران و جامعه را تهدید می­کند و باعث اختلال یا متوقف شدن عملیات می­شود، نظر به اینکه وضعیت­‌های اضطراری معمولاً به ندرت رخ داده و زمان وقوع آن‌ها مشخص نمی­باشد، ازاین‌رو لازم است برای مقابله با آن‌ها هماهنگی­‌ها لازم از پیش صورت گیرد، شناسایی پتانسیل­‌ها و حفظ آمادگی جهت واکنش در شرایط اضطراری می­تواند خسارات ناشی از این‌گونه وقایع را به حداقل ممکن برساند؛ ازاین‌رو، هدف از این مطالعه ارزیابی برنامه مدیریت شرایط اضطراری در حوزه (HSE _ MS) کارکنان شرکت راستی کار البرز در شهر قزوین بود.
یافته‌­های تحقیق نشان داد که بین مؤلفه‌های سطح درک کارکنان شرکت از مدیریت شرایط اضطراری با مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد؛ یافته­‌های این تحقیق با نتایج پژوهش­‌های خیرخواه و همکاران (1398)، باستان و همکاران (1399)، زارع و قاسمی (1400)، شیواکو و همکاران (2016)، اسا و همکاران (2019) و ژو و همکاران (2021) مطابقت دارد و همسو می­باشد.
در تبیین یافته­‌های فوق می­توان بیان کرد، بهترین راه مقابله با شرایط اضطراری، تدوین برنامه­‌های مدیریت (HSE _ MS) و تمرین و آموزش راهکارهای مناسب و مؤثر جهت برخورد با آن می­باشد تا با به‌کارگیری این روش‌­ها، شرایط به حالت عادی و نرمال بازگردد، بدیهی است که پیش از ارائۀ عکس­العمل­‌های مناسب و روش­‌های رفع شرایط اضطراری، ابتدا باید مواردی که منجر به ایجاد این شرایط می­گردند، شناسایی شوند و به‌طورکلی، هر حالت و شرایطی که در حال حاضر مشکلی ایجاد نکرده است، ولی در صورت تداوم، منجر به بروز بحران و حادثه­ای در آینده می­گردد یک پتانسیل خطر محسوب می­شود تا زمانی که خطرات بالقوه موجود در یک واحد، شناسایی نشده باشند، نمی­توان برنامه­‌ریزی مؤثری جهت مقابله با آن‌ها بکار گرفت (19).
یافته­‌های پژوهش نشان داد، ابعاد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) تأثیر معنی‌­داری (تصمیم‌­گیری، ارتباط با مدیران، توانای مدیران، آموزش کارکنان و مقابله با بحران) بر مدیریت شرایط اضطراری کارکنان دارد و این یافته‌­ها با نتایج تحقیق نرمان‌­نژاد (1395)، فرهادی و همکاران (1396)، زارع و قاسمی (1400) و اسا و همکاران (2019) همسو می­باشد؛ در تبیین این یافته­ پژوهش می­توان این‌گونه بیان کرد که سیستم مدیریت (HSE _ MS) یک ابزار مدیریتی برای کنترل و بهبود عملکرد بهداشت، ایمنی و محیط­زیست در همه برنامه‌­های توسعه و پروژه­های صنعتی یا تشکیلات سازمانی و به­ویژه در زمان بروز شرایط اضطراری ­است.
کنترل مؤثر شرایط اضطراری نیازمند استقرار سیستم مدیریت شرایط اضطراری است، زنجیره مدیریت شرایط اضطراری شامل پیشگیری، محدودسازی اثرات، آمادگی، پاسخ و بازیابی در برابر حوادث است، یکی از مهم‌ترین عناصر کارایی سیستم مدیریت شرایط اضطراری و همچنین مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) داشتن نیروی انسانی با دانش و آگاه است.
در واقع سازمانی که موفق به طراحی، مستندسازی، استقرار و اخذ گواهینامه سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه­ایی (OHSAS18001) و گواهینامه سیستم مدیریت زیست‌محیطی (ISO14001) گردد، همان سیستم مدیریت (HSE) را پیاده­سازی کرده­‌اند که دلیل گنجاندن این الزام در استانداردهای یاد شده اهمیتی است که این موضوع در کاهش عواقب حادثه در هنگام رویارویی با شرایط اضطراری دارد، چرا که وجود خطاهای پنهان در سیستم همواره محتمل بوده و تمامی سازمان­‌ها متأثر از عوامل بیرونی و عوامل درونی نیز می‌­باشند، گاهی این تأثیرات سازمان را به بحران کشانده و باعث بروز اختلالات اساسی در سیستم­‌ها می­گردند که با داشتن طرحی در خصوص آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری مانند پیاده‌­سازی مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط­زیست (HSE _ MS) می­توان تأثیر عوامل بیرونی، پس از بالفعل شدن این عوامل را تا حد قابل ملاحظه‌­ای کنترل نموده و کاهش داد.
تشکر و قدردانی
این مقاله برگرفته از پایان‌­نامه مقطع کارشناسی ارشد هدایت شده در دانشگاه علوم پزشکی زنجان می­باشد که در کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم پزشکی زنجان با شناسه IR.ZUMS. REC.1400.337 تصویب شده است؛ از حمایت معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پذشکی زنجان قدردانی می­گردد.
تضاد منافع
در این پژوهش هیچ­گونه تضاد منافعی از سوی نویسندگان وجود ندارد.
 

منابع
 
  1. Sohrabi O, Ghaforniya M, Behbodi MR, et al. Prioritize HSE Maturity Indices (Case Study: Sarkhon and Qeshm Refinery Companies). Journal of Industrial Management Perspective. 2019; 9(1): 169-191. [Persian]
  2. Dsouza RP, Cornwall RC, Brodie AD, et al. Case Study of a Novel Autonomous Real-Time Monitoring, Control and Analysis System, to Maximize Production Uptime on Sustained Annulus Pressure Wells, While Improving HSE and Compliance with Double Barrier Well Integrity Policies. InAbu Dhabi International Petroleum Exhibition & Conference. OnePetro; 2021.
  3. Scott H, Mohammed Al Hinai L. Nudging HSE Positive Behaviors: A Case Study in Workforce Safety Engagement. InSPE International Conference and Exhibition on Health, Safety, Environment, and Sustainability. OnePetro; 2020.
  4. Kheir khah A, Gholamniya R, Kavoosi A. Investigating how to deploy and evaluate the emergency management system based on the HSE-MS and OGP model, Scientific. Journal of Qazvin University of Medical Sciences. 2019; 1(23): 74 – 83. [Persian]
  5. Kang J, Zhang J, Gao J. Improving performance evaluation of health, safety and environment management system by combining fuzzy cognitive maps and relative degree analysis. Safety science. 2016; 87: 92-100.
  6. Chen K, Khan F, Jing X. Safety assessment of natural gas purification plant. Process Safety and Environmental Protection. 2018; 113: 459-66.
  7. Farhadi S, Mohammadfam I, Kalatpour O. Introducing a pattern for developing emergency scenarios in industries and studying the conformity of the exercised scenarios in the process industries with the presented pattern. Iran Occupational Health. 2017; 14(2): 53-62. [Persian]
  8. Chen S, Zhang Z, Yang J, et al. Fangcang shelter hospitals: a novel concept for responding to public health emergencies. The Lancet. 2020; 395(10232): 1305-14.
  9. Ardeshir A, Maknoon R, Rekab Islami Zadeh M, et al. HSE risks assessment in urban high-rise construction using Fuzzy Approach. Journal of Health and Safety at Work. 2015; 5(2): 1-12. [Persian]
  10. Wu T, Mao Y, Zhao G. A model designed for HSE big data analysis in petroleum
    industry. InInternational Petroleum Technology Conference. OnePetro; 2019.
  11. Vosoughi Nayyeri M, Jahed GH, Asgari M, et al. Investigation of knowledge and attitudes of students in Tehran University of Medical Sciences on Health actions in emergencies. Scientific Journal of Rescue Relief. 2012; 4(2): 43. [Persian]
  12. Nariman najhad AR. Localization of emergency management models with emphasis on identification and Reducing environmental consequences (Use of pollutant emission simulation), PhD Thesis, University of Tehran Alborz Campus Department of Environmental Planning; 2015. [Persian]
  13. Vatani J, Saraji GN, Pourreza A, et al. The relative costs of accidents following the establishment of the health, safety and environment management system (HSE-MS) for the construction industry in Tehran. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2016; 18(12): 8.
  14. Asah-Kissiedu M, Manu P, Booth C, et al. Organisational attributes that determine integrated safety, health and environmental management capability. InMATEC Web of Conferences. 2020; 312: 02009. EDP Sciences.
  15. Zhou Y, Sun Z, Wang Y, et al. The prevalence of PTSS under the influence of public health emergencies in last two decades: a systematic review and meta-analysis. Clinical psychology review. 2021; 83: 101938.
  16. Bastani M, Ahmadvand MA, Azizi L. Dynamic evaluation of the effectiveness of occupational safety and health management system development policies. Journal of Strategic Management Studies. 2020; 11(41): 175 – 198. [Persian]
  17. Zare S, Ghasemi M. The role of safety management (HSE) in reducing accidents and human injuries in construction companies in Kerman. Journal of Contemporary Research in Science and Research. 2021; 3(21): 68 – 79. [Persian]
  18. Shiwaku K, Ueda Y, Oikawa Y, et al. School disaster resilience assessment in the affected areas of 2011 East Japan earthquake and tsunami. Natural Hazards. 2016; 82(1): 333-65.
  19. Tao J, Song Z, Yang L, et al. Emergency management for preventing and controlling nosocomial infection of the 2019 novel coronavirus: implications for the dermatology department. Br J Dermatol. 2020; 182(6): 1477-8.


Evaluation of the Emergency Management Conditions Program in HSE-MS: A Case Study on a Car Dashboard Manufacturing Company (Rasti Kar Alborz)
Ali POURARJMAND[1], Hamed MOHAMADI[2]*
Abstract
Introduction: The aim of this study is to investigate the relationship between emergency management in the field of HSE_MS in Rastikar Alborz Dashboard Company in Qazvin province.
Method: This was a descriptive study conducted with a survey approach. It was applied, in terms of purpose, and correlational, in terms of method of implementation. The statistical population of the study consisted of employees working in Rastikar Alborz Company. Based on the Chris-Morgan table, 169 people were selected as a statistical sample of the study using the relative class sampling method. In order to collect data, demographic characteristics questionnaires, researcher-made questionnaires on emergency management and safety, health and environmental management (HSE _ MS) were used. Then, they were validated by professors. Confirmation and reliability of the questionnaires were estimated to be 0.90 and 0.85, respectively, through Cronbach's alpha. Descriptive statistics (dispersion indices) and inferential statistics (Pearson correlation, linear regression) were used to analyze the data by SPSS18 software.
Results: The results of the study indicated that there was a positive and significant relationship between the components of employees' level of perception of emergency management and management (HSE _ MS) {r: 0.19 and p /0 0.001}. The coefficient of regression was also equal to 0.44.
Conclusion: Based on this result, the ability to predict and explain the dimensions of management (HSE _ MS) for the emergency management component is moderate, and the dimensions of management (HSE _ MS) were above average. Due to the importance of emergency management in the company and the significant role of safety, health and environmental management in this field, the authors recommend that programs such as training courses for employees be provided.
Keywords: Emergency, Safety, Health, Environment, HSE - MS
OriginalArticle


Received: 2022/04/15
Accepted: 2022/07/06

Citation:
POURARJMAND A, MOHAMADI H. Evaluation of the Emergency Management Conditions Program in HSE-MS: A Case Study on a Car Dashboard Manufacturing Company (Rasti Kar Alborz). Occupational Hygiene and Health Promotion 2022; 6(2): 269-279.
 
[1] گروه مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران
[2] گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زنجان،گروه مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران
*(نویسنده مسئول:,hamohammadi19@gmail.com)
[1] Department of Health, Safety and Environmental Management, Faculty of Health, Zanjan University of Medical Sciences, Zanjan, Iran
[2] Department of Health, Safety and Environmental Management, Faculty of Health, Zanjan University of Medical Sciences, Zanjan, Iran
*(Corresponding author: hamohammadi19@gmail.com)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: HSE
دریافت: 1401/1/26 | پذیرش: 1400/11/10 | انتشار: 1401/5/4

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه بهداشت کار و ارتقا سلامت می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Occupational Hygine and Health Promotion Journal

Designed & Developed by : Yektaweb