دوره 1، شماره 2 - ( آبان 1396 )                   جلد 1 شماره 2 صفحات 110-104 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
KARAMI M, KARAMI Z, SAHRANAVARD Y. The Effect of Job Stress and Work Load on Job Satisfaction among Employees of Sarcheshmeh Copper Mine . ohhp 2017; 1 (2) :104-110
URL: http://ohhp.ssu.ac.ir/article-1-49-fa.html
کرمی معصومه، کرمی زهره، صحرانورد یاسر. بررسی وضعیت استرس شغلی و بار کاری بر رضایت شغلی در کارکنان معدن مس سرچشمه. بهداشت کار و ارتقاء سلامت. 1396; 1 (2) :104-110

URL: http://ohhp.ssu.ac.ir/article-1-49-fa.html

بررسی وضعیت استرس شغلی و بار کاری بر رضایت شغلی در کارکنان معدن مس سرچشمه
معصومه کرمی ، زهره کرمی ، یاسر صحرانورد*
کارشناس ارگونومی مس منطقه کرمان، سرچشمه، کرمان، ایران
واژه‌های کلیدی: استرس شغلی، بار کاری، رضایت شغلی
متن کامل [PDF 691 kb]   (2337 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (4182 مشاهده)
متن کامل:   (2264 مشاهده)
بررسی وضعیت استرس شغلی و بار کاری بر رضایت شغلی در کارکنان معدن مس سرچشمه
معصومه کرمی[1]، زهره کرمی[2]، یاسر صحرا نورد[3]*
 
چکیده
مقدمه: مطالعات نشان داده­اند که عوامل روانی تاثیر قابل توجهی در به وجود آمدن اختلالات و همچنین حوادث ناشی از کار دارند، بهبود شرایط روانی و توجه به این عوامل می­تواند موجب افزایش سطح سلامت کارکنان گردد. رضایت شغلی یکی از عوامل مهم روانی مربوط به کارکنان بوده و یک عامل احساسی مثبت در ایجاد انگیزه و افزایش بهره­وری است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت و رابطه استرس شغلی و بار کاری بر رضایت شغلی در کارکنان معدن مس سرچشمه انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه­ی توصیفی تحلیلی که به صورت مقطعی بر روی 100 نفر ازکارکنان معدن مس سرچشمه انجام گرفت. جهت جمع آوری داده­ها از پرسشنامه­های معتبر رضایت شغلی، بار کاری و استرس شغلی استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از نرم افزارSPSS16  استفاده شد.
یافته­ها: بر اساس نتایج به دست آمده از نرم افزار در سطح اطمینان 95 درصد، سطح معنی‌داری بین دو متغیر استرس شغلی و رضایت شغلی، کمتر از 05/0 (003/0) بوده و همبستگی بین دو متغیر معنی­دار است و سطح معنی داری بین دو متغیر بار کاری و رضایت شغلی در سطح اطمینان 95 درصد، بیش از 05/0 (794/0) است که در نتیجه همبستگی بین دو متغیر معنی­دار نیست.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که خشنودی کارکنان از شغل می­تواند تحت تاثیر استرس شغلی قرار گیرد، بر خلاف انتظار ما در این مطالعه ارتباط بین بار کاری با رضایت شغلی رد شد.
 
کلید واژه ها: استرس شغلی، بار کاری، رضایت شغلی		   مقاله پژوهشی

تاریخ دریافت: 13/05/1396
تاریخ پذیرش: 01/07/1396
 
ارجاع:
معصومه کرمی، کرمی زهره، صحرا نورد یاسر. بررسی وضعیت استرس شغلی و بار کاری بر رضایت شغلی در کارکنان معدن مس سرچشمه. بهداشت کار و ارتقاء سلامت 1396;1(2): 10-104.
 
 
 
 
 

مقدمه

 
نیروی انسانی یکی از منابع مهم محیط کار می­باشد که توجه به سطح سلامت آن می­تواند موجب پیشگیری بسیاری از پیامدها و در نهایت هزینه­های حاصل از این پیامدها شود (1). یک سازمان در صورتی یک سازمان موفق است که نیروی انسانی آن یک نیروی سالم باشد (2). سلامت نیروی کار هم شامل سلامت فیزیکی و هم سلامت روانی می­باشد، گرچه سلامت فیزیکی کارکنان دارای اهمیت است اما مطالعات امروزه بیشتر بر جنبه روانی آن همچون رضایت شغلی متمرکز بوده است (3). مطالعات نشان داده­اند که عوامل روانی تاثیر قابل توجهی در به وجود آمدن اختلالات و همچنین حوادث ناشی از کار دارند (4-5).
بهبود شرایط روانی و توجه به این عوامل می­تواند موجب پیشگیری بسیاری از این مشکلات و افزایش سطح سلامت کارکنان و حفظ این منبع مهم گردد (6). تغییر برخی از این عوامل همچون رضایت شغلی می­تواند موجب افزایش بیماری­های قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آن شود و این نیز اهمیت توجه به شرایط روانی کارکنان در جهت حفظ نیروی کار را نشان می­دهد (7). رضایت شغلی هم که یکی از عوامل مهم روانی مربوط به کارکنان است و یک عامل احساسی مثبت در آنان می­باشد در اثر شرایط دلخواهشان به وجود آمده و در آن­ها ایجاد انگیزه می­کند تا به طور موثرتر به وظایفی که به آن­ها داده شده، بپردازند (8). زمانی که افراد در یک محیط کار از سطح رضایت شغلی بالایی برخوردارند، یعنی سازمان دارای مدیریت و جو روانی خوب برای کارکنان است (9)، استرس شغلی نیز یکی از عوامل روانی در کارکنان است که یک مورد تاثیر گذار قوی بر انسان می­باشد و می­تواند باعث بروز اختلالات و عوارض نامطلوب متعدد بر روی سلامت فرد و همچنین پیامدهایی در محیط کار گردد (10).
با افزایش استرس­های شغلی احتمال ابتلا به بیماری­های قلبی عروقی نیز افزایش پیدا می­کند (11).  بار کاری نیز یک پارامتر با دو بعد، روانی و فیزیکی است که توجه به آن برای افزایش سطح سلامت کارکنان ضرورت دارد (12).  مطالعات متعددی نیز وجود دارند که ارتباط این پارامترها همچون استرس شغلی و رضایت شغلی را مورد بررسی قرار دادند (13-14). همچون بارترام با مطالعه­ای که بر روی پرستاران در استرالیا انجام داد، ارتباط معنی‌دار بین استرس شغلی و رضایت شغلی پیدا کرد (15) .
از آنجا که در معدن مس سرچشمه، افراد به طور عمده با مشاغلی که از استرس شغلی و بار کاری بالایی برخوردارند، نظیر اپراتور کامیون­های معدنی، حفاری و غیره در طول شیفت­های کاری مواجهه دارند، این پژوهش با هدف بررسی وضعیت استرس شغلی و بار کاری بر رضایت شغلی در کارکنان معدن مس سرچشمه به منظور کاهش عوارض نامطلوب متعدد بر روی سلامت فرد و پیامدهای غیر قابل پیش بینی، در محیط کار صورت گرفت.

روش بررسی

این پژوهش مطالعه­ای مقطعی و توصیفی تحلیلی است که در سال 1395 بر روی 100 نفر از کارکنان معدن
مس سرچشمه صورت گرفت. افراد مورد بررسی در این پژوهش افراد شاغل در بخش­های مختلف معدن نظیر رانندگان کامیون­های معدنی، تعمیرکاران، حفاران و غیره بودند. پس از بررسی متون و تکمیل نهایی، از پرسشنامه­های معتبر رضایت شغلی، بار کاری و استرس شغلی جهت
بررسی استفاده شد.
نمونه­گیری به این صورت بود که در ابتدا لیست کارکنان تهیه و نمره گذاری شد و بعد بر اساس جدول اعداد تصادفی مورگان، تعداد نمونه انتخاب شد. پس از اینکه پرسنل را از اهداف پژوهش آگاه ساخته، پرسشنامه­ها در میان آن­ها توزیع شد و در حضور پژوهشگر به پرسش­ها پاسخ دادند. پرسشنامه رضایت شغلی، یک پرسشنامه شش قسمتی شامل 22 سوال مربوط به شغل، 13 سؤال مسئولیت، 11 سوال مربوط به همکار، 7 سوال ارتقاء، 9 سوال حقوق و مزایا و 7 سوال مربوط به شرایط کار است. در این پرسشنامه برای سوال­ها 5 نمره از سطح کم (1)، تا سطح بالا (5) در نظر گرفته
شده است.
پرسشنامه بار کاری NASA-TLX نیز دارای شش قسمت، نیاز ذهنی، نیاز فکری، نیاز فیزیکی، نیاز زمانی، کارایی و میزان کسل کنندگی می­باشد. از آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی پرسشنامه­ها استفاده شد که ضریب پایایی آلفای کرونباخ برای پرسشنامه رضایت شغلی برابر 937/0 بود که از معیار پذیرش (7/0) بالاتر بود و این ابزار از پایایی لازم برخوردار است.
پرسشنامه بار کاری NASA-TLX نیز یک پرسشنامه معتبر است که در پژوهش­های مختلف از آن استفاده شده است و پایایی آن در این مطالعات مشخص شده است (16). ضریب پایایی آلفای کرونباخ پرسشنامه استرس شغلی زندگی برابر 819/0 بود که از معیار پذیرش بالاتر بوده و در نتیجه این پرسشنامه نیز پایا می­باشد، بنابراین ابزارهای اندازه­گیری پژوهش پایا بوده است. داده­های حاصل از این پرسشنامه­ها استخراج و به بانک اطلاعاتی منتقل شد و از طریق تکنیک­های آمار توصیفی در نرم افزارSPSS16  مورد تجزیه و تحلیل قرار داده شده و نتیجه نهایی به صورت جدول بیان گردید. در تمام آزمون­ها سطح معنی­داری کمتر از 05/0و سطح اطمینان 95 درصد در نظر گرفته شده است.

یافته­ها

در این مطالعه وضعیت استرس شغلی، بار کاری و رضایت شغلی100 نفر از پرسنل معدن مس سرچشمه، مورد بررسی قرار گرفت که با توجه به نتایج رگرسیون برای دو متغیر مستقل استرس شغلی و وابسته رضایت شغلی، در سطح اطمینان 95 درصد، سطح معنی­داری کمتر از 05/0 (003/0) است و در نتیجه همبستگی بین دو متغیر معنی­دار است. با توجه به مقدار ضریب مسیر بین دو متغیر استرس شغلی و رضایت شغلی (245/0-) رابطه دو متغیر معکوس است به عبارت دیگر با افزایش استرس شغلی، رضایت شغلی کاهش یافته و با کاهش استرس، رضایت شغلی افزایش می­یابد.
همچنین با توجه به نتایج رگرسیون برای دو متغیر مستقل بار کاری و وابسته رضایت شغلی در سطح اطمینان 95 درصد، سطح معنی­داری بیش از 05/0 (794/0) است، در نتیجه همبستگی بین دو متغیر معنی­دار نیست.
 به منظور تعیین اعتبار مدل، از آلفای کرونباخ (پایایی) استفاده شده است. جدول 1 نشان می­دهد که اعتبار مدل برای پرسشنامه­های استرس شغلی و رضایت شغلی بزرگتر از 7/0 است. بنابراین ابزار اندازه­گیری پژوهش پایا است. در جدول 2 برای بررسی جزئی­تر مسئله، نتایج آمار توصیفی تحقیق برای کارکنان واحد­های مختلف معدن آورده
شده است.
 
جدول 1: ضرایب پایایی پرسشنامه­های تحقیق
نتیجه معیار پذیرش آلفای کرانباخ ‌ پرسشنامه
قابل قبول 7/0 819/0 استرس شغلی
قابل قبول 937/0 رضایت شغلی
 

 
جدول 2: نتایج آمار توصیفی تحقیق برای کارکنان معدن مس سرچشمه
پرسشنامه عوامل میانگین انحراف معیار  
استرس شغلی استرس شغلی 70/2 38/0
بار کاری بار فکری ذهنی 34/7 06/2
بار فیزیکی 71/5 75/2  
فشار زمانی 11/7 95/1  
میزان سعی و تلاش 49/7 17/2
عملکرد و کارایی 86/7 59/1
کسل کنندگی
شغل		 96/5
21/3		 94/2
54/0
رضایت شغلی
مسئولیت مستقیم 06/4 74/0  
همکار 52/3 77/0  
ارتقاء 85/2 83/0  
حقوق و مزایا 22/3 80/0  
شرایط کار در محیط فعلی 71/2 92/0

بحث

 
نتایج حاصل از این پژوهش و آنالیز داده­ها بیانگر تاثیر استرس شغلی بر رضایت شغلی بود، همانطوری که در مطالعات انجام شده قبلی نیز این تاثیر نشان داده شده بود که استرس شغلی می­توانست خشنودی کارکنان از شغل را تحت تاثیر خود قرار دهد (17)، اما نتیجه­ای که در این پژوهش قابل انتظار نبود، رد شدن ارتباط بار کاری با رضایت شغلی بود که بر اساس فرضیه اولیه این تحقیق، پیشنهاد شده بود که بار کاری با رضایت شغلی ارتباط دارد. اما پس از آنالیز داده­ها این نتیجه حاصل نشد، بلکه عکس آن نتیجه گرفته شد و ارتباط بین بار کاری و رضایت شغلی رد شد. البته برخی مطالعات هستند که آن­ها نیز این ارتباط را رد می­کنند.
بر اساس مطالعات مختلف انجام شده در زمینه پارامترهای استرس شغلی، رضایت شغلی، بار کاری و با توجه به اهمیت این عوامل در سازمان و با توجه به اینکه مطالعات بیشتر به صورت تک بعدی انجام شده­اند و از آنجایی که این 3 پارامتر همه می­توانند باهم مرتبط باشند. ارائه یک مدل که این 3 پارامتر را با هم بررسی کند مفید به نظر می­رسد با توجه به این موارد با این پژوهش تصمیم به ارائه یک مدل چند بعدی گرفته شد که بار کاری و استرس شغلی بر رضایت شغلی تاثیر گذار است.
دولان شیمون ال نیز این موضوع را بیان می­کند که توجه به عوامل موثر بر رضایت شغلی و بهبود سطح آن می­تواند باعث اثر بخشی سازمان و در نتیجه کاهش استرس­های شغلی شود (18). بر اساس آنالیز داده­های مرتبط همانطوری که پیش بینی شده بود رضایت شغلی که خود متاثر از استرس شغلی بود نیز بر بهبود کار تاثیر مستقیم داشت. در این زمینه تاج اودین نیز در پژوهش خود به همین نتیجه رسیده بود (19).

نتیجه­گیری

بهبود هر کدام از پارامترهای استرس شغلی و بار کاری، می­تواند رضایت شغلی کارکنان را بهبود بخشیده و از این طریق کارایی نیروی انسانی بهبود یافته و باعث ایجاد رضایت بیشتر فرد، ایجاد انگیزه‌های درونزا در فرد، افزایش کارایی، خلاقیت و مسئولیت‌پذیری منابع انسانی شوند و در نهایت کارایی سازمان نیز افزایش می­یابد.
با توجه به اینکه انجام این پژوهش برای اولین بار در معدن مس سرچشمه انجام می­شود و در پژوهش­های پیشین بیشتر به بررسی تک بعدی این عوامل پرداخته شده، بنابراین انجام این تحقیق می­تواند راه و مسیر استفاده از مدل­های چند بعدی را باز نموده و توجه مسئولین و سیاستگذاران را به این مسئله جلب نماید و با در نظر گرفتن تاثیر این عوامل بر یکدیگر در صنعت منجر به افزایش بهره وری کارکنان و کاهش اثرات زیان بار شغل بر روی آنان می­شود. همچنین امکان انجام تحقیقات بیشتر با این روش و حتی روش­های دیگر و انجام تحقیقات و مطالعات مقایسه­ای و میدانی فراهم شود.
تقدیر و تشکر
از کلیه کسانیکه که ما را در این پژوهش یاری رسانده­اند، تقدیر و تشکر می­نماییم.
مشارکت نویسندگان
طراحی پژوهش: م.ک، ی.ص
جمع­آوری داده: ز.ک، م.ک
تحلیل داده: ی.ص، ز.ک
نگارش و اصلاح مقاله: ح.ن، ی.ص
تضاد منافع
هیچگونه تضاد منافعی از سوی نویسندگان گزارش نشده است.
 
 
منابع
 
  1. Nouri J, Azadeh A, Mohamadfam I. The evaluation of safety behaviors in a gas treatment company in Iran. Journal of Loss Presentation in the Process Industries. 2008; 21(3):319-325.
  2. Christines E, Doyle. Work and organizational Psychology, An introduction with attitude. New York: Psychology Press, Taylor & Francis Group; 2003, 106-58.
  3. Saatchi M .Industrial and Organization psychology. Tehran: virayesh; 2008.
  4. Geikie SA, Salminen S. Making Sense of Industrial Accidents: the Role of Job Satisfaction. Journal of Social Sciences; 2006:2(4):127-134.
  5. Abedi K ,Zare M ,Barkhordari A, Halvani GhH .Work stress and job dissatisfaction and its relation to individual factors and accidents. Journal of Jahrom University of Medical Sciences.2009;7(3):10-20. [Persian]
  6. Tabatabaei Sh, Hosseinianb S, Gharanjiki B. General health, stress associated to the work and job satisfaction of Hormozgan Cement Factory Staff in Iran. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 2011;30:1897 –901.
  7. Heslop P, Davey Smith G, Metcalfe Ch, Macleod J, Hart C. Change in job satisfaction, and its association with self-reported stress, cardiovascular risk factors and mortality. Social Science & Medicine. 2002;54(10):1589–99.
  8. Yarmohamadi S, Hemmatinejad A, Ramezaninejad R. The relationship between emotional intelligence and job satisfaction in physical education teachers sport manage. Sport Management. 2010;2(6):47-111. [Persian]
  9. Tajvar M, Arab M, Khodabakhsh Nejad V. Personnel's job satisfaction in Tehran Koodakan kids medical center. Journal of Health Administration. 2006;9(23):25-30. [Persian]
  10. Corderio R, Dias A. Stressful life events and occupational accidents. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2005;31(5):336-342.
  11. Marc A, Schuckit. Drug and Alcohol Abuse: A Clinical Guide to Diagnosis and Treatment. Sixth ed. San Diego: University of California Medical School and Veterans Administration Hospital; 2006.
  12.  Myny D, Van Hecke A, De Bacquer  D,  Verhaeghe S,  Gobert M,  Defloor T, et al. Determining a set of measurable and relevant factors affecting nursing workload in the acute care hospital setting: A cross-sectional study. International Journal of Nursing Studies. 2012;49(4):427-36.
  13. Rajaei M, Haghighi H, Dadipoor S,  Fallaghi S, Salimi M,  Sareghi Brojeni M, et al. Relationship between occupational stress and job satisfaction among Iranian obstetricians. Journal of Hormozgan Medicine. 2013;17(3):249-55. [Persian]
  14. Sabooteh S, Shahnazi H, Sharifirad Gh, Hassanzadeh A. The Survey of relationship between job stress and job satisfaction of midwives who working in Isfahan maternities. Journal of Health System Research. 2013;9(7):682-69. [Persian]
  15. Bartram T, Joiner TA, Stanton P. Factors
     

affecting the job stress and job satisfaction of Australian nurses: implications for recruitment and retention. Journal of Contemporary Nurse. 2004;17(3):293-304.
  1.  Becker AB,  Warm JS,  Dember WN,  Hancock  PA. Effect of jet engine noise and performance feedback on perceived workload in a monitoring task. International Journal of Aviation Psychology. 1995;5(1):49-62.
  2. Randal R, Ross & Elizabeth M, Altmaier. Intervention in occupational stress. London: SAGE Publication; 1994.
  3. Dolan Shimon El, Shooler Randall S.
    Management of Human Resources and Human Resources. (Translated by Mohammad Ali Toosi and Mohammad Sahebi). Tehran:     Government Education Training Center; 2005. [Persian]
  4. Taj Uddin M. A study on the quality of nurses of government hospitals in Bangladesh. Proceedings of the Pakistan Academy of Sciences. Pakistan: Pakistan Academy of Sciences; 2006.


 
The Effect of Job Stress and Work Load on Job Satisfaction
among Employees of Sarcheshmeh Copper Mine
Masoumeh KARAMI[4], Zohre KARAMI[5], Yaser SAHRANAVARD[6]*
Abstract
Introduction: Studies have shown that psychological factors have a significant effect on psychological disorders and work-related accidents. Improving mental conditions and paying attention to these factors can increase the health of employees. Job satisfaction is one of the important psychological factors for employees and a positive emotional factor in motivating and increasing productivity. The purpose of this study was to investigate the relationship of job stress and work load with job satisfaction among Sarcheshmeh copper mine workers.
Methods: This cross-sectional descriptive study was carried out on 100 employees of Sarcheshmeh copper mine. Data were collected from reliable job satisfaction, workload, and occupational stress questionnaires. To analyze the data, SPSS16 software was used.
Results: Based on the results obtained from the software, at confidence level of 95%, the significance level between the two variables of job stress and job satisfaction is less than 0.05 (0.003), and the correlation between the two variables is significant. The significance level between two variables of job load and job satisfaction at confidence level of 95% is more than 0.05 (0.794), which is not significant.
Conclusion: The results of this study indicated that job satisfaction can be influenced by job stress. Contrary to our expectation, the relationship between work load and job satisfaction was rejected.
 
Keywords: Job Stress, Job Load, Job Satisfaction		   Original Article

 
Received: 2017/8/4
Accepted: 2017/9/23
 
Citation:
KARAMI M, KARAMI Z, SAHRANAVARD Y. The Effect of Job Stress and Work Load on Job Satisfaction among Employees of Sarcheshmeh Copper Mine. Occupational Hygiene and Health Promotion Journal 2107; 1(2):104-10.
 
 
[1] دانشجوی کارشناسی ارشد ارگونومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران
[2] گروه کاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
*[3] کارشناس ارگونومی مس منطقه کرمان، سرچشمه، کرمان، ایران
   (نویسنده مسئول: Sahranavard@nicico )
[4]Student of Ergonomics, School of Health, Yazd Shahid Sadoughi University of Medical Sciences
[5]Department of Occupational Therapy, School of Rehabilitation, Shiraz University of Medical Sciences
[6]Ergonomic Experts in the Kerman Area, Sarcheshmeh, Kerman, Iran
*(Corresponding author: Sahranavard @ nicico)
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: ایمنی
دریافت: 1396/5/13 | پذیرش: 1396/7/1 | انتشار: 1396/8/9
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه بهداشت کار و ارتقا سلامت می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Occupational Hygine and Health Promotion Journal

Designed & Developed by : Yektaweb